Victor Sjöström, twórca pamiętnego „Wózka widma”, został zaproszony do Hollywood już w 1922 r. Zrealizował tam dziewięć filmów, wśród których sławę zyskały: „Ten, którego biją po twarzy” (1924), „Szkarłatna litera” (1926) i „Wicher” (1927), który uznany został za dzieło wielkiej miary.

„Szkarłatną literę” i „Wicher” Sjöström nakręcił z udziałem Lillian Gish, sławnej z wielu znakomitych ról w utworach D. W. Griffitha. Ostatni film powstał właściwie z jej inspiracji. To Gish znalazła powieść Dorothy Scarborough i widząc szansę na ciekawą kreację zaproponowała jej adaptację.

Treść dzieła jest prosta. Oto młoda, piękna i wrażliwa Letty przyjeżdża pod opiekę przybranego brata do południowej, stepowej i wietrznej krainy. Źle znosi nieustanny wiatr i presję zazdrosnej szwagierki. Ucieka w przypadkowe małżeństwo z prostackim z pozoru chłopakiem. Wzmagają się wichry i narasta w niej poczucie osamotnienia i strachu. W tym kryzysie nagle pojawia się, do niedawna bliski, jej adorator. Dramatyczne rozwiązania wydają się być nieuniknionymi...

Film z pozoru jest typowym dla hollywoodzkich produkcji melodramatem. Jednak siła wizji i warsztatowa precyzja Sjöströma oraz kunszt aktorski Gish czynią go dziełem wielowymiarowym, wyposażonym w pogłębiony obraz emocji i przeżyć postaci.

W rezultacie „Wicher” stanowi opowieść o ludzkim losie zdeterminowanym przez ciężar okoliczności, o dramacie poniżenia, rozczarowań i samotności, trudnym dorastaniu do uczuć i woli trwania. Łączy ze sobą realistyczną fabułę i poetycką atmosferę oraz przypisywaną dawnym ludowym wierzeniom symbolikę (rozszalały koń-huragan) i filozofię (wiatr i piasek „zabierają” zwłoki przeniewiercy-gwałciciela).

Sjöström stworzył dzieło, pomimo amerykańskich realiów, w swej istocie w znacznej mierze szwedzkie. Najbardziej jest to widoczne w eksponowaniu natury. Stale określa ona sytuację człowieka, a wiatr staje się właściwie istotnym bohaterem dramatu, niebywale dynamicznym i wyposażonym w wielką siłę wyrazu. Jest bezustanny, duszący, niszczący i doprowadzający ludzi do szaleństwa. Widzimy go i pomimo niemoty ekranu nieomal słyszymy, zwłaszcza wciąż powracające uderzenia w szyby. Oglądamy i prawie czujemy wszechobecny piasek – tworzący zaspy, wirujący w oknie, widoczny w chlebie, we włosach, w łóżku, w miednicy.
          
Lillian Gish tworzy w filmie swą ostatnią wielką kreację w kinie niemym. Partneruje jej, budujący złożoną rolę Lige, Lars Hanson (też w „Szkarłatnej literze”), wybitny aktor szwedzki często grający w utworach Mauritza Stillera. Historyk kina G. Sadoul tak podsumował swoje refleksje o filmie Sjöströma: „Dokładne opracowania tematu i precyzyjne charakterystyki bohaterów pozwalają zaliczyć ‘Wicher’ do prawdziwych arcydzieł”.

Victor Sjöström - vide: opis filmu „Wózek widmo"

Zygmunt Machwitz

Lektura:
A. Garbicz, J. Klinowski: Kino, wehikul magiczny, tom I, Kraków 1981, s. 138-139.